Κινέζικη Πρωτοχρονιά με την Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου!

Yuan-Kai Bao (γ. 1944)

«Μικρό Λάχανο» από τη Σουίτα αρ. 1 «Ιστορίες Πάνω στη Αρχαία Γη Yan και Ζhao» από τον κύκλο Εικόνες και Ήχοι της Κίνας

Christoph Willibald Gluck (1714-1787)

Εισαγωγή από την όπερα Le Cinesi (Οι Κινέζες), Wq. 18 

Carl Maria von Weber (1786-1826)

Εισαγωγή & Εμβατήριο από τη σκηνική μουσική για το έργο Turandot, Πριγκίπισσα της Κίνας, έργο 37 

Florent Schmitt (1870-1958)

«Parapluie chinois» («Η Κινέζικη Ομπρέλα») από το παιδικό μπαλέτο Le petit elfe Ferme-l’oeil, έργο 73 (1912)

Fritz Kreisler (1875-1962) 

Tambourin Chinois (Κινέζικο Τύμπανο), έργο 3 

Johann Strauss Sr. (1804-1849) 

Chineser Galoppe (Κινέζικο Γκάλοπ), έργο 20

Guan Naizhong (γ. 1939)

Zhui Meng Jing Hua (Όνειρα από το Παλιό Πεκίνο); Κονσέρτο αρ. 2 για έρχου και ορχήστρα 

I. Το Ξύπνημα της Άνοιξης

II. Θερινή Νύχτα

III. Χρυσαφένιο Φθινόπωρο

IV. Παραμονή Πρωτοχρονιάς

Σημειώσεις

Η κινεζική πρωτοχρονιά είναι η πρώτη ημέρα του κινεζικού σεληνιακού ημερολογίου, η οποία πάντα γιορτάζεται μεταξύ 21 Ιανουαρίου και 20 Φεβρουαρίου. Η αρχή του έτους καθορίστηκε έτσι, ώστε να συμπέσει με την περίοδο χαλάρωσης ακριβώς πριν από την έναρξη του νέου γεωργικού έτους, ως χρόνος προετοιμασίας και ξεκούρασης. Με την αστικοποίηση, αυτό έχει πλέον εξελιχθεί σε γιορτή για την έναρξη του νέου οικονομικού έτους με ευχές για καλά κέρδη καθώς και επιτυχία σε διάφορα επαγγέλματα. Παράλληλα, το νέο σεληνιακό ημερολογιακό έτος ξεκινά πάντοτε μέσα στις επόμενες δεκαπέντε ημέρες από την «Αρχή της Άνοιξης», η πρώτη ηλιακή περίοδος του παραδοσιακού κινέζικου ημερολογίου. Έτσι, το κινεζικό νέο έτος συχνά αναφέρεται και ως «Ανοιξιάτικο Φεστιβάλ».

Γιουάν-Καϊ Μπάο (γ. 1944)

«Μικρό Λάχανο» από τη Σουίτα αρ. 1 «Ιστορίες Πάνω στη Αρχαία Γη Yan και Ζhao» από τον κύκλο Εικόνες και Ήχοι της Κίνας

Το έργο Εικόνες και Ήχοι της Κίνας (1991) του Γιουάν-Καϊ Μπάο αποτελείται από είκοσι τέσσερις από τις πιο αξιομνημόνευτες λαϊκές μελωδίες της Κίνας που οργανώνονται σε έξι σουίτες των τεσσάρων κινήσεων η καθεμία και οι οποίες φέρουν διαφορετικούς τίτλους. Το έργο ήταν μια από τις πρώτες προσπάθειες του Μπάο να εξερευνήσει και να συνδυάσει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της κινεζικής παραδοσιακής μουσικής με τις τεχνικές της δυτικής ορχηστρικής γραφής. Το «Μικρό Λάχανο» είναι η πρώτη κίνηση (Andante) της πρώτης σουίτας με τίτλο «Ιστορίες Πάνω στη Αρχαία Γη Yan και Ζhao». Η μελωδία προέρχεται από την επαρχία Χεμπέι στη Βορειοανατολική Κίνα και εξιστορεί την ιστορία ενός μικρού κοριτσιού του οποίου η μητέρα έχει πεθάνει, και η νέα της μητριά δεν της συμπεριφέρεται καλά. Η κίνηση είναι γραμμένη αποκλειστικά για το τμήμα εγχόρδων και ανοίγει με μια γαλήνια παρουσίαση της μελωδίας από ένα σόλο κουαρτέτο. Ένα μεσαίο τμήμα σε ταχύτερο ρυθμό οδηγεί σταδιακά πίσω στην κύρια μελωδία, αυτή τη φορά με μια κυματιστή συνοδεία.

Christoph Willibald Gluck (1714-1787)

Εισαγωγή από την όπερα Le Cinesi (Οι Κινέζες), Wq. 18 

O Γκλουκ ολοκλήρωσε τη μονόπρακτη όπερα Le Cinesi (Οι Κινέζες) το 1754 σε λιμπρέτο του Πιέτρο Μεταστάζιο. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά μπροστά στην Αυστριακή βασιλική οικογένεια στο Schloss Hof στις 24 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους. Η επιλογή του Γκλουκ να χρησιμοποιήσει αυτό το συγκεκριμένο λιμπρέτο ήταν εσκεμμένη» η Αυτοκράτειρα Μαρία Τερέζα (1717-1780) ήταν ήδη εξοικειωμένη με αυτό από το 1753, όταν ο Αντόνιο Καλντάρα (1670-1736) συνέθεσε τη δική του εκδοχή, δίνοντάς της να τραγουδήσει έναν από τους ρόλους. Το έργο αναφέρεται συχνά ως «azione teatrale» (μια μικρότερη, σε κλίμακα, όπερα που εκτελούταν ιδιωτικά). Τρεις Κινέζες και ο αδελφός της μίας από αυτές αναλαμβάνουν, εκ περιτροπής, να ενσαρκώσουν φανταστικούς ρόλους, τους οποίους τραγουδούν σε διαφορετικά είδη σκηνών. Η όπερα ανοίγει με μια σύντομη Sinfonia σε τρεις κινήσεις: ένα Allegro, ένα Andante και ένα Allegro molto για φινάλε.

Carl Maria von Weber (1786-1826)

Εισαγωγή & Εμβατήριο από τη σκηνική μουσική για το έργο Τουραντότ, Πριγκίπισσα της Κίνας, έργο 37 

Η Τουραντότ (1762) είναι ένα θεατρικό του είδους commedia dell’arte (αρχικά ένα άγραφο ή αυτοσχέδιο ιταλικό δράμα, με έμφαση κυρίως στον τρόπο απόδοσής του και όχι στο αντικείμενό του) του Κάρλο Γκότσι (1720-1806) βασισμένο σε μια δήθεν περσική ιστορία από τη συλλογή Les Mille et un jours (Χίλιες και Μια Ημέρες, 1710-1712) του Franηois Pιtis de la Croix (1653-1713). Η υπόθεση, η οποία διαδραματίζεται στην αρχαία Κίνα, όπου ο πρίγκιπας Καλάφ ερωτεύεται την ψυχρή πριγκίπισσα Τουραντότ. Για να μπορέσει να την παντρευτεί, ο μνηστήρας πρέπει να λύσει τρία αινίγματα» μια λάθος απάντηση θα οδηγήσει στη θανάτωσή του. Ο Καλάφ περνάει το τεστ, αλλά η Τουραντότ ακόμη διστάζει να τον παντρευτεί. Της προτείνει μια λύση» συμφωνεί να πεθάνει εάν αυτή μπορέσει να μαντέψει το πραγματικό του όνομα.

Το έργο είχε γοητεύσει το γερμανικό κοινό τόσο πολύ, που το 1804, ο Φρίντριχ Σίλερ (1759-1805) ετοίμασε μια γερμανική έκδοση για το Εθνικό Θέατρο της Γερμανίας στη Βαϊμάρη. Η πρεμιέρα πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 1809 σε μουσική του Βέμπερ, ο οποίος είχε συνθέσει μια εισαγωγή και έξι ορχηστρικές κινήσεις. Η Εισαγωγή είχε, στην πραγματικότητα, ολοκληρωθεί πολύ νωρίτερα, το 1804, και βασιζόταν σε ένα μόνο ανατολίτικο θέμα το οποίο ο Βέμπερ είχε πάρει από το Λεξικό Μουσικής (1768) του Jean-Jacques Rousseau.

Florent Schmitt (1870-1958)

«La Parapluie chinois» («Η Κινέζικη Ομπρέλα») από το παιδικό μπαλέτο Le petit elfe Ferme-l’oeil, έργο 73 (1912)

Το παιδικό μπαλέτο του Schmitt Le petit elfe Ferme-l’oeil είναι βασισμένο στο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (1805-1875) Ole Lukoie, Ο Θεός των Ονείρων. Ο ήρωας είναι ένα μικρό ξωτικό το οποίο κάθε βράδι επισκέπτεται μικρά παιδιά για να τα κοιμίσει ρίχνοντας στα μάτια τους γάλα. Μόλις τα παιδιά αποκοιμιούνται, ο Ole κάθεται δίπλα τους στο κρεβάτι και ανοίγει μια από τις δυο ομπρέλες που κουβαλά μαζί του και την οποία κρατά από πάνω τους. Η μια είχε πάνω της διάφορες εικόνες ενώ η άλλη είναι μια απλή ομπρέλα χωρίς σχέδια. Η  πρώτη ομπρέλα προορίζεται για τα φρόνιμα παιδιά, βοηθώντας τα έτσι να ονειρευτούν τις πιο όμορφες ιστορίες, ενώ η άλλη, για τα άτακτα, τα οποία ως αποτέλεσμα κοιμούνται ανήσυχα και χωρίς όνειρα. 

Το μπαλέτο του Schmitt ανέβηκε στο Thιβtre de la Opιra-Comique το 1924, αλλά η μουσική είχε γραφτεί δώδεκα χρόνια νωρίτερα, αρχικά σαν μια Σουίτα για πιάνο τέσσερα χέρια με τον τίτλο Une semaine du petit elfe Ferme-l’oeil (έργο 58). Το ξωτικό επισκέπτεται τον μικρό Χιαλμάρ κάθε βράδι επί μια βδομάδα. «Η Κινέζικη Ομπρέλα» είναι η έβδομη και τελευταία κίνηση στη σουίτα. Σε αυτό το όνειρο ο Χιαλμάρ ονειρεύεται ότι φίλησε μια Κινέζα πριγκίπισσα και ο πατέρας της θέλει να τον εκτελέσει. Η πριγκίπισσα ικετεύει τον πατέρα της για απονομή χάριτος, ο οποίος εντέλει συμφωνεί να τους παντρέψει.

 

Fritz Kreisler (1875-1962) 

Tambourin Chinois (Κινέζικο Τύμπανο), έργο 3 

Το Tambourin Chinois γράφτηκε το 1910 και είναι εμπνευσμένο από ένα τύμπανο γνωστό ως χουαγκού (χαρακτηριστικό τύμπανο σαν βαρέλι που κρατούσαν στο χέρι στην περιοχή Φενγκγιάνγκ και το οποίο παλιά χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες του δρόμου). Το έργο, ένα δεξιοτεχνικό κομμάτι για βιολί, απεικονίζει την πολύβουη ατμόσφαιρα ενός παζαριού σε κινέζικο ναό. Ο ρυθμός του κομματιού δημιουργεί το ίδιο αποτέλεσμα με το κινεζικό αυτό τύμπανο» τα λεπτεπίλεπτα staccati και η ανατολίτικη μελωδία συμπληρώνονται με μια θεαματική χρήση της χρωματικής κλίμακας, δίνοντας στο έργο ένα πραγματικά μοναδικό χαρακτήρα.

Johann Strauss Sr. (1804-1849) 

Chineser Galoppe (Κινέζικο Γκάλοπ), έργο 20

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1820, ο κοινωνικός χορός της Βιένης γνώρισε μια τεράστια άνθηση. Οι νέες μορφές χορού, το βαλς και το γκάλοπ (ένας ζωηρός χορός σε διπλό χρόνο), έγιναν γρήγορα μερικά από τα πιο αγαπημένα είδη. Το 1827 ο εικοσιτριών ετών Γιόχαν Στράους έγραψε μια σειρά από βαλς και γκάλοπ, εμπνευσμένος από όπου μπορούσε. Παρά το γεγονός ότι κατά την περίοδο αυτή η Βιένη ήταν ήδη εξοικειωμένη με την κινεζική πορσελάνη και ζωγραφική, αγνοούσε ωστόσο παντελώς τη μουσική της. Ως εκ τούτου, ο Στράους στράφηκε στη μοναδική εξωτική μουσική η οποία ήταν γνωστή στη Βιένη: την Τουρκική μουσική των Γενίτσαρων. Έτσι, αυτό το γκάλοπ έχει πολλές ομοιότητες με την Alla Turca του Μότσαρτ. Το Κινέζικο Γκάλοπ έγινε αμέσως γνωστό.

Guan Naizhong (γ. 1939)

Zhui Meng Jing Hua (Όνειρα από το Παλιό Πεκίνο); Κονσέρτο αρ. 2 για έρχου και ορχήστρα 

Ο Γκουάν Ναιζόνγκ είναι ένας διάσημος Κινέζος μαέστρος και συνθέτης, που δραστηριοποιήθηκε στην Κίνα, στο Χονγκ Κονγκ, στην Ταϊβάν, και στον Καναδά. Οι συνθέσεις του χαρακτηρίζονται συχνά από ένα ισχυρό εθνικό χρώμα. Έχει γράψει μεταξύ άλλων τρία κοντσέρτα για το έρχου, ένα παραδοσιακό κινεζικό βιολί με δύο χορδές. Το δεύτερο, με τίτλο Zhui Meng Jing Hua, (Όνειρα από το Παλιό Πεκίνο), ολοκληρώθηκε το 1990 στο Χονγκ Κονγκ για την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Κίνας. Το έργο αυτό, όπως και το προηγούμενο από αυτό, είναι κατά κύριο λόγο μια ρομαντική σύνθεση όσον αφορά τη μουσική γλώσσα. Το έργο έχει προγραμματικές αναφορές και μια ατμοσφαιρική έκφραση που δεν υπάρχει στο Πρώτο Κονσέρτο. Οι τέσσερις κινήσεις έχουν αναφορές στις τέσσερις εποχές του χρόνου με την τελευταία κίνηση να αναφέρεται στην Παραμονή Πρωτοχρονιάς.

Γράφει ο συνθέτης: Το παλιό Πεκίνο των παιδικών μου χρόνων μού άφησε μια ανεξίτηλη εντύπωση, όπως τα πράσινα δέντρα, ο γαλάζιος ουρανός, τα χρυσά κεραμίδια, και το κόκκινο τοίχος. Η μαγευτική και μυστηριώδης Απαγορευμένη Πόλη, το αναζωογονητικά όμορφο Πάρκο Beihai, η μυρωδιά των παλαιών και νέων βιβλίων στο Liulichang, η κοσμικότητα του Tianqiao, μού είναι όλα τόσο αξέχαστα. Μακάρι να μπορούσα να τα δω όλα αυτά και πάλι στα όνειρά μου.

2017 © Δρ Νικόλας Κωνσταντίνου